İngilizce adı Lion-Eating Poet in the Stone Den, yani belki "mağaradaki aslan-yiyen şair" diyebileceğimiz şiir, klasik çin şiirinde 92 karakterle yazılmış teksesli modern bir şiir olarak geçiyor. Şairi, Yuen ren chiao. (1892-1982)
Latinceye aktarıldığında her hecesinde "shi-shi-shi.." seslerinin olduğu bir şiir. Farklı tonlarda seslendiriliyor. Constrained poetry denilen tarzın (zorlama şiir mi demek lazım) tipik bir örneği olarak görülüyor. İngilizcede benzeri arandığında "buffalo, buffalo, buffalo..." gibi örneklendiriliyor.
İşin ilginci vakti zamanında klasik çince bilen herkesin kolaylıkla anladığı bu şiir, 2500 yıllık büyük bir değişimin sonucunda bugün okunduğunda ya da latinize edildiğinde son derece anlaşılmaz bir hale dönüşüyor...
Bu arada konuyla ilgili biraz daha bakarken farklı ek bilgilere de rastladım. Batı dillerinin aksine, Çince gibi tonal (perdeli)dillerde rastlanan bir özelliğe yani aynı sese sahip olmasına rağmen tonlamayla farklı anlamlar taşıma özelliğine dayanıyor. İngilizcedeki flower ile flour ya da meet ile meat ses benzerliği ama anlam ayrılığı gibi bir çeşit.
Ve şairimiz aynı zamanda dilbilimciymiş ve aslında bu şiir de onun uydurduğu tuhaf bir hikâyeymiş. Shi adında aslan yemeye bayılan bir şairin hikâyesi... Bir hikaye gibi anlatırsak:
Aslan yemeye bayılan ve on tanesini yemeye azmeden shi adlı bir şair, bir gün bu on aslanı bulmak için piyasaya çıkar. saat tam onda on tane aslan görür. aslanları görür görmez oklarıyla hepsini öldürür. aslan leşlerini alıp mağarasına götürür. mağarası rutubetlidir, hizmetçisine temizletir. temizlikten sonra aslanları afiyetle yer. neden sonra farkeder ki aslanlar taştır. buyrun siz çözün meseleyi.. şeklinde bağlanır sonu.
Çevrildiğinde bütün orjinalitesini yitirdiği kabul edilmekle birlikte ve Çin dilinin müsade ettiği sınırlara hayran kalarak İngilizcesi ise şöyle:
« Lion-Eating Poet in the Stone Den »
In a stone den was a poet called Shi, who was a lion addict, and had resolved to eat ten lions.
He often went to the market to look for lions.
At ten o'clock, ten lions had just arrived at the market.
At that time, Shi had just arrived at the market.
He saw those ten lions, and using his trusty arrows, caused the ten lions to die.
He brought the corpses of the ten lions to the stone den.
The stone den was damp. He asked his servants to wipe it.
After the stone den was wiped, he tried to eat those ten lions.
When he ate, he realized that these ten lions were in fact ten stone lion corpses.
Try to explain this matter.
kaynak: wikipedia