İçindekiler

Yurt Gezileri Sergileri

Erken Dönem Cumhuriyet politikası, kırsal kesimin kalkınması üzerine olmuştur. 1938-1943 yılları arasında düzenlenen Yurt Gezileri bu konuda yapılan sanat çalışmalara iyi bir örnek sayılabilir. Yurt Gezileri, köylüyü kentteki “Halkevi”ne çekme girişimi sonuç vermeyince, köylere gitme fikrinden ortaya çıkar. Topluma, resim, heykel gibi plastik sanatları tanıtmak, sevdirmek ve öğretmek amacı ile tek partili dönemde ressamları yurdun dört bir yanına gönderme kararı almıştır. Her yıl 10 ressam, çeşitli illere dağılacak ve bu illerde halkın arasında dolaşarak resimler yapacaktır.

Yurt Gezileri için, sanatçılardan bu işin millî bir görev olarak görmeleri istenir. Gezilerin ardından düzenlenen sergilerde devletin eserleri satın alması ise dönemin sanatçısı için maddi kaynak oluşturulmuştur. II. Dünya Savaşı’nın devam ettiği yıllarda sürdürülen bu geziler, dönemin ekonomik olarak en kötü şartlarında dahi devam etmiştir. Millî Mücadele ruhunu geri getirebilmek için düzenlenen “Mektepten Memlekete Dönüş” ismi verilmiştir. Yurt Gezilerinde, sanatın kendi potansiyelini yaratmak üzere, halka yabancılaşmayı önlemek amaçlı sanat politikasında kendi kültürüne dönmek hedeflenmiştir. Dönemin sanatçıları bu gezi ve sergilere katılarak doğayı, sosyal yaşamı, olayları çalışmalarına almışlar, Anadolu’nun köy ve kasaba gerçeğini tanıyarak sanat ve yaşam görüşlerini renklendiren hatta değiştiren bir etki içine girmişlerdir.

Ülkemiz savaşa girmese bile, II. Dünya Savaşı’nın yıkıcı mali etkisine daha fazla dayanamaz. Ekonomik kaos ortamı ülkeyi etkiler. Devlet artık yurt gezileri için ödenek ayıramaz duruma gelir. Bu nedenle yurt gezileri 1943 yılında son kez yapılmış olur.

Gezilerin Kapsamı

Bu geziler Ağustos ayı içerisinde başlayıp, Eylül ayının sonunda bitecektir. Dönüşte ressamların eserleri, seçici kurulun kararına göre değerlendirilecektir. 1938 yılında Edirne, Bursa, Konya, Antalya, İzmir, Gaziantep, Malatya, Trabzon, Rize, Erzurum’a gidilir. Gidilmesi planlanan illerde çalışabilecekleri ortam ve barınma ihtiyaçları Halkevleri tarafından karşılanacaktır. Her sanatçı en az on eser yapmak zorundadır. İlk gezilerde kalma süreleri on adet resim yapmaya yeterli olmadığı için, daha sonraki gezilerde ağustos ve eylül ayı olarak belirlenir. 1938-1943 yıllarında düzenlenen bu yurt gezilerinde, kesin kayıt tutulmadığı için 50 ile 63 arası ressamın gittiği tahmin edilmektedir . Yurdu gezen ressamların eserlerinin sayıları, her kaynakta farklı gösterilmekle beraber tahmin edilen yaklaşık 700 eser vardır. Ancak günümüzde bu eserlerin birçoğunun akıbeti hakkında bilgi sahibi değiliz. II. Dünya savaşının yaşandığı dönemin Türkiye’sini anlatan birer belge niteliği taşırlar

Kaynaklar