====== Sözlü Kültür Yazılı Kültür Arasındaki Farklar ======

**Gonca Gökalp Alpaslan** (XIX. Yüzyıl Yazılı Anlatılarında Sözlü Kültür Etkileri, Kültür Bakanlığı Yayınları, 2002)

^ Sözlü Kültür      ^ Yazılı Kültür      ^ 
| - Ritüelin bir parçasıdır, ondan kaynaklanır.    | - Sözlü kültürden sonra doğmuştur.| 
| - Önce sözlü kültür doğmuştur.| - Yapaydır; yazı bir teknolojidir.    |
| - Doğaldır.    | - Yazılıdır.  | 
| - Sözlüdür..    | - Belirli bir yazarı vardır.| 
| - Yazarı yoktur, anonimdir.   | - Metne bağlıdır.     | 
| - Metinsizdir.    | - Yazı yoluyle aktarılır.   | 
| - Ağızdan ağıza aktarılır, sözlü ezbere dayalıdır.    | - Okuru değişebilirse de metin değişmez.    | 
| - Değişebilir, çeşitlenebilir, sürekli akış ve dolaşım halindedir.   | - Bireysel belleğe dayalıdır.   | 
| - Toplumsal belleğe dayalıdır.   | - İki eyleyeni vardır: yazar ve okur.  | 
| - İki eyleyeni vardır: İcracı ve dinleyici.   | - Yazar ve okur arasında varsayılmış (kurgulanmış) bir iletişim vardır.   | 
| - İcracı ve dinleyici arasında canlı iletişim vardır.   | - Özdeşleşme kırılır.     | 
| - Dinleyicinin duygusal olarak olayla ve kahramanla özdeşleşmesi (mimesis) esastır: hazzı yaratan budur.   | - Üreten yalnızdır.| 
| - Üreten yalnız değildir.   | - Anlatının istenen bölümüne istenilen sıktıkta ve yoğunlukta geri dönülebilir.     | 
|- Eleştirme, yeniden okuma vs. gibi amaçlarla anlatının başına geri dönmek mümkün değildir.|- Göze dayalıdır.|
|- Sese dayalıdır.|- Kişileri bireyleştiricidir; içseldir.|
|- Beden dili devreye girer.|- Kişiyi kendi iç dünyasına döndürür.|
|- Bireyleri bireyleştiricidir; toplumsaldır.|- Kalıpları yoktur; daha çeşitli ve esnektir.|
|- Kişileri daha az içine kapalı, dış dünyayla ve topluma açık kılar.|- Soyuttur.|
|- Kalıplıdır.| - Çözümeleme ve irdeleme vardır.|
|- Tekrar ve ritm esastır.||
|- Somut duruma bağlıdır.||
|- Çözümleme, irdeleme yoktur.||