yazilar:goersel_siir_neyiniz_olabilir
Farklar
Bu sayfanın seçili sürümü ile mevcut sürümü arasındaki farkları gösterir.
| İki taraf da önceki sürüm Önceki sürüm | |||
|
yazilar:goersel_siir_neyiniz_olabilir [2013/09/07 14:50] admin [Duraklar] |
yazilar:goersel_siir_neyiniz_olabilir [2014/05/09 14:24] admin |
||
|---|---|---|---|
| Satır 10: | Satır 10: | ||
| [[Akımlar:80 Kuşağı]] olarak adlandırılan ve şairlere ve şiir tarihine de kendisini pek beğendiremeyen verim içinde ve biraz ötesinde -ki tarihsel olarak hükmü henüz verilmemiştir, zayıf olsa, biçimci birileri olduğunu, bir okul ya da ekol olarak biçimciliğin, modernleşme serüvenimiz içinde nedense hem çok faydalanılan hem de çok az bahsedilen uzak, kalantor bir akraba gibi durduğunu söyleyelim hemen. Örneğin [[Şairler:Tarık Günersel]]'in varlığı, bu anlamda [[Şairler:Asef Halet Çelebi]]'den ya da [[Şairler:Ercümend Behzad Lav]]'dan çok daha inandırıcı ve yakın geliyor. Yakın fakat yabancı, yabancı bulunduğu kadar da dışarlıklı, neredeyse "düşman" ilan edilecek kadar da korkutucu [[Kavramlar:poetika]]lardı bunlar. Ya da [[Kavramlar:poetika]]sı olmayan damarlar. Cumhuriyet öncesi ve sonrası edebiyat ve resim ilişkisinin izdüşümleri olarak, o alandaki eksik çalışmaların, akademik dikkatin, zayıf incelemelerin sonucunda, //görsel + şiir// ifadesinin doğru anlaşılması zaten mümkün değildir. | [[Akımlar:80 Kuşağı]] olarak adlandırılan ve şairlere ve şiir tarihine de kendisini pek beğendiremeyen verim içinde ve biraz ötesinde -ki tarihsel olarak hükmü henüz verilmemiştir, zayıf olsa, biçimci birileri olduğunu, bir okul ya da ekol olarak biçimciliğin, modernleşme serüvenimiz içinde nedense hem çok faydalanılan hem de çok az bahsedilen uzak, kalantor bir akraba gibi durduğunu söyleyelim hemen. Örneğin [[Şairler:Tarık Günersel]]'in varlığı, bu anlamda [[Şairler:Asef Halet Çelebi]]'den ya da [[Şairler:Ercümend Behzad Lav]]'dan çok daha inandırıcı ve yakın geliyor. Yakın fakat yabancı, yabancı bulunduğu kadar da dışarlıklı, neredeyse "düşman" ilan edilecek kadar da korkutucu [[Kavramlar:poetika]]lardı bunlar. Ya da [[Kavramlar:poetika]]sı olmayan damarlar. Cumhuriyet öncesi ve sonrası edebiyat ve resim ilişkisinin izdüşümleri olarak, o alandaki eksik çalışmaların, akademik dikkatin, zayıf incelemelerin sonucunda, //görsel + şiir// ifadesinin doğru anlaşılması zaten mümkün değildir. | ||
| - | Bugün arandığında [[Dergiler:Sombahar]]'ın, [[Dergiler:Adam Sanat]]'ın ya da [[Eleştirmenler:Hüseyin Cöntürk]]'ün henüz okunmayan "[[Kavramlar:hiper-metin]]" denemelerinin dışında, bize, yakın gelebilecek, izini sürebileceğimiz bir deneyim ya da envanter bırakmış değil bu çıkışlar. Örneğin elbette birileri "şiirin her türlü malzeme ile" yapılabileceğini düşünmüş veya şiirin biçiminin zorlanabileceğini ([[Şairler:Ercüment Uçarı]]'nın denemeleri gibi) akıl etmiş, denemiştir. Poetika üzerine düşünen herkes, bir kez şiiri söylediği gibi yazmadığını, yazdığı gibi okuyamadığını, kendi sesini kaydetmeyi hiç akıl etmediğini ya da daktilo ile şiir yazarken çoğu kez tuşa vuran parmakların, kalem tutan elden başka bir şekilde çalıştığını, şiiri çoğu kez bunların mikro düzeyde de etkilediğini aklından geçirmiştir de. Belki de İlhan Berk'in [[Akımlar:İkinci Yeni]] öncesi dönem için //"Sözlü Şiir yazıyordum"// (("Ben 1953'te Yenilik dergisinde [[Saint Antoine'ın Güvercinleri]] şiirini yayımladığımda, boğazıma kadar söze dayalı şiirle doluydum." Kaynak: [[http://poetikhars.com/ilhan-berkten|İlhan Berk]])) itirafını anlamaya çalışmıştır da. Ya da elimizdeki kadim metinlerden birinin başlığı ilgisini çekmiştir: **Resim olarak şiir**.(([[Ut pictura poesis]]: bkz [[http://en.wikipedia.org/wiki/Ut_pictura_poesis|Horace]])) Ya da durmadan önümüze çıkarılan -bir bahane ya da bir kanıt olarak [[Mallarme]]'nin, [[Guillaume Apollinaire]]'in "[[Calligram]]"larına ne demeli? [[Dada]] Manifestoları, [[Sürrealizm]] [[Manifesto]]ları her ne kadar bilinen sanat tarihinin Batılı anlamda başlangıç noktaları olsa da, [[akımlar:Zaum]] gibi deneyimlerden de görsel şiire çeşitli çizgiler çekilebileceğini söyleyebiliriz. Örneğin [[Akımlar:Garip]]çilerin, yaşasalardı [[Görsel Şiir]]e ilgi duyacaklarını öne sürenler de oldu ((Hakan Şarkdemir, Karagöz Edebiyat Sayı 4, Manifestosuz Şiirler içinde Postmodern Türk Şiiri, tam ifade şudur:**"Orhan Veli bugün yaşıyor olsa idi, muhtemelen görsel şiire ilgi duyardı."** //Garip Bildirisi//, bu iddiayı ya da temenniyi yalanlamaktadır. Çünkü Garip, sanatların birbirine karışmasına karşıdır ki, bu da çok modernist bir tepkidir, fakat avangard bir yaklaşım olup olmadığı tartışmalıdır. Bu konuda son zamanlarda yazılan bir teze göz atılabilir: Türk Şiirinde Modernizm, Yalçın Armağan [[http://www.thesis.bilkent.edu.tr/0003468.pdf|Doktora Tezi Tam Metin]] Kısaca özetlemek gerekirse, 20 yıllık Hece şiiri deneyinin, modern ulusun beklediği etkiyi yaratmamış olmasından ve büyük yapıt vermemiş olmasından sonra ortaya çıkmıştır. Garip'in ilk olarak Varlık'ta endam etmesi ve endam ederken de "olgun şairler" olarak takdim edilmeleri, bu olgunluklarının yeteneklerinden değil, daha sonra karşı olacakları şiir içinde meşru olmalarından kaynaklandığını gösterir. Buna göre 'halkın anlayacağı şiir' beklentisini Garip karşılamıştır ve İnkilap için en önemli dergilerden birinde ortaya çıkması da kültürel iktidar tarafından onaylandığının bir göstergesidir. Ayrıca Garip, //“ilk gerçek | + | Bugün arandığında [[Dergiler:Sombahar]]'ın, [[Dergiler:Adam Sanat]]'ın ya da [[Eleştirmenler:Hüseyin Cöntürk]]'ün henüz okunmayan "[[Kavramlar:hiper-metin]]" denemelerinin dışında, bize, yakın gelebilecek, izini sürebileceğimiz bir deneyim ya da envanter bırakmış değil bu çıkışlar. Örneğin elbette birileri "şiirin her türlü malzeme ile" yapılabileceğini düşünmüş veya şiirin biçiminin zorlanabileceğini ([[Şairler:Ercüment Uçarı]]'nın denemeleri gibi) akıl etmiş, denemiştir. Poetika üzerine düşünen herkes, bir kez şiiri söylediği gibi yazmadığını, yazdığı gibi okuyamadığını, kendi sesini kaydetmeyi hiç akıl etmediğini ya da daktilo ile şiir yazarken çoğu kez tuşa vuran parmakların, kalem tutan elden başka bir şekilde çalıştığını, şiiri çoğu kez bunların mikro düzeyde de etkilediğini aklından geçirmiştir de. Belki de İlhan Berk'in [[Akımlar:İkinci Yeni]] öncesi dönem için //"Sözlü Şiir yazıyordum"// (("Ben 1953'te Yenilik dergisinde [[Saint Antoine'ın Güvercinleri]] şiirini yayımladığımda, boğazıma kadar söze dayalı şiirle doluydum." Kaynak: [[http://poetikhars.com/webblog/bibliobot/ilhan-berkten|İlhan Berk]])) itirafını anlamaya çalışmıştır da. Ya da elimizdeki kadim metinlerden birinin başlığı ilgisini çekmiştir: **Resim olarak şiir**.(([[Ut pictura poesis]]: bkz [[http://en.wikipedia.org/wiki/Ut_pictura_poesis|Horace]])) Ya da durmadan önümüze çıkarılan -bir bahane ya da bir kanıt olarak [[Mallarme]]'nin, [[Guillaume Apollinaire]]'in "[[Calligram]]"larına ne demeli? [[Dada]] Manifestoları, [[Sürrealizm]] [[Manifesto]]ları her ne kadar bilinen sanat tarihinin Batılı anlamda başlangıç noktaları olsa da, [[akımlar:Zaum]] gibi deneyimlerden de görsel şiire çeşitli çizgiler çekilebileceğini söyleyebiliriz. Örneğin [[Akımlar:Garip]]çilerin, yaşasalardı [[Görsel Şiir]]e ilgi duyacaklarını öne sürenler de oldu ((Hakan Şarkdemir, Karagöz Edebiyat Sayı 4, Manifestosuz Şiirler içinde Postmodern Türk Şiiri, tam ifade şudur:**"Orhan Veli bugün yaşıyor olsa idi, muhtemelen görsel şiire ilgi duyardı."** //Garip Bildirisi//, bu iddiayı ya da temenniyi yalanlamaktadır. Çünkü Garip, sanatların birbirine karışmasına karşıdır ki, bu da çok modernist bir tepkidir, fakat avangard bir yaklaşım olup olmadığı tartışmalıdır. Bu konuda son zamanlarda yazılan bir teze göz atılabilir: Türk Şiirinde Modernizm, Yalçın Armağan [[http://www.thesis.bilkent.edu.tr/0003468.pdf|Doktora Tezi Tam Metin]] Kısaca özetlemek gerekirse, 20 yıllık Hece şiiri deneyinin, modern ulusun beklediği etkiyi yaratmamış olmasından ve büyük yapıt vermemiş olmasından sonra ortaya çıkmıştır. Garip'in ilk olarak Varlık'ta endam etmesi ve endam ederken de "olgun şairler" olarak takdim edilmeleri, bu olgunluklarının yeteneklerinden değil, daha sonra karşı olacakları şiir içinde meşru olmalarından kaynaklandığını gösterir. Buna göre 'halkın anlayacağı şiir' beklentisini Garip karşılamıştır ve İnkilap için en önemli dergilerden birinde ortaya çıkması da kültürel iktidar tarafından onaylandığının bir göstergesidir. Ayrıca Garip, //“ilk gerçek |
| Cumhuriyet şiiriydi. Cumhuriyet ideolojisinin popülist yanını Garip şairlerinin | Cumhuriyet şiiriydi. Cumhuriyet ideolojisinin popülist yanını Garip şairlerinin | ||
| benimsemiş oldukları açıkça görülebilir”// diyen Tuğrul Tanyol'a da kulak verilebilir.)). Gelgelelim Garip'in şiir anlayışı içinde malzeme asla sorun değildir, kelimeleri yeni olan yeni bir şiirin, içeriğindeki duyarlık da inşa edildiği için şiirin temelinde söz/cük olduğu konusunda itirazlar olmamıştır. [[Figüratif Şiir]] yaklaşımı da görsel şiiri, bir nevi dekoratif alan olarak görüp, inşa faaliyetinin estetik değeri üzerinden bunu okumaya girişti ((M. Kayahan Özgül, Figüratif Şiir, Temmuz-Ağustos 2005, [[Sonsuzluk ve Bir Gün]], Sayı 3)) | benimsemiş oldukları açıkça görülebilir”// diyen Tuğrul Tanyol'a da kulak verilebilir.)). Gelgelelim Garip'in şiir anlayışı içinde malzeme asla sorun değildir, kelimeleri yeni olan yeni bir şiirin, içeriğindeki duyarlık da inşa edildiği için şiirin temelinde söz/cük olduğu konusunda itirazlar olmamıştır. [[Figüratif Şiir]] yaklaşımı da görsel şiiri, bir nevi dekoratif alan olarak görüp, inşa faaliyetinin estetik değeri üzerinden bunu okumaya girişti ((M. Kayahan Özgül, Figüratif Şiir, Temmuz-Ağustos 2005, [[Sonsuzluk ve Bir Gün]], Sayı 3)) | ||
| Satır 38: | Satır 38: | ||
| Oysa nedir Garip şiiri denen ve bildiride özetlenen şeyin hassasiyetleri; | Oysa nedir Garip şiiri denen ve bildiride özetlenen şeyin hassasiyetleri; | ||
| - | <blockquote>**Şiir bütün hususiyeti edasında olan bir söz san'atıdır**. Yani tamamiyle mânadan ibarettir. Mâna insanın havassı hamsesine değil, ruhiyatına hitabeder. Binaenaleyh doğrudan doğruya insan ruhiyatına hitabeden ve bütün kıymeti mânasında olan hakikî şiir unsurunun müzik ve saire gibi tâli hokkabazlıklar yüzünden dikkatimizden kaçacağını da hatırdan çıkarmamalıdır. (...) **Şiiri şiir yapan, sadece, edasındaki hususiyettir ve mânaya aittir.** (([[http://poetikhars.com/ahenk-ve-tasvir-garip-onsozunden|Ahenk ve Tasvir, Garip Önsözü'nden]]))</blockquote> | + | <blockquote>**Şiir bütün hususiyeti edasında olan bir söz san'atıdır**. Yani tamamiyle mânadan ibarettir. Mâna insanın havassı hamsesine değil, ruhiyatına hitabeder. Binaenaleyh doğrudan doğruya insan ruhiyatına hitabeden ve bütün kıymeti mânasında olan hakikî şiir unsurunun müzik ve saire gibi tâli hokkabazlıklar yüzünden dikkatimizden kaçacağını da hatırdan çıkarmamalıdır. (...) **Şiiri şiir yapan, sadece, edasındaki hususiyettir ve mânaya aittir.** (([[http://poetikhars.com/webblog/bibliobot/ahenk-ve-tasvir-garip-onsozunden|Ahenk ve Tasvir, Garip Önsözü'nden]]))</blockquote> |
| {{tag>Biblio}} | {{tag>Biblio}} | ||
yazilar/goersel_siir_neyiniz_olabilir.txt · Son değiştirilme: 2021/07/28 12:24 (Dışarıdan düzenle)
Aksi belirtilmediği halde, bu wikinin içeriğinin telif hakları şu lisans ile korunmaktadır: CC Attribution-Share Alike 4.0 International
