Satıyorum, satıyorum, saaattımmm: Ama nasıl?

Sanat, bazıları için kişisel beğenilerin, zevklerin kaynağıyken; bazıları için ise bir yatırım aracı. Kişisel beğeniler için denilebilecek pek bir şey yok, ancak söz konusu olan yatırım amaçlı bir sanat eseri satın almak ise, o noktada eserin değerini biçen, arttıran ya da azaltan bazı ölçütler devreye giriyor. Peki bu ölçütler nelerdir? Bu sorunun cevabı, sanat erbaplarına göre estetik iken; koleksiyoncular ya da sanat galerileri için eserin içeriğine bağlanıyor.

Bir sanat eleştirmeni, sanat yatırımcıları için, eserin değerini belirleyen, tercih edilirliğini arttıran popüler konu başlıklarını derlemiş. Konuyla ilgili kaleme alınan makaleye göre, genel kural olarak, cinsellik, çıplaklık ya da şiddet unsurlarını içeren sanat eserleri, bilinen sebeplerden ötürü, baştan kaybediyor. Keza portre çalışmaları da öyle.. Ünlü biri tarafından resmedilmiş ya da ünlü birisini resmetmiş bir portre çalışması olmadığı sürece, kimse evlerinin duvarlarını portrelerle süslemeyi tercih etmiyor.

Potansiyel alıcıları, satın almaktan vazgeçiren başka bir konu ise, sanat eserinin politik, kültürel ve dini ögeleri fazla vurguluyor olması ya da bu yönde mesajlar içeriyor olması. Ayrıca, sınırlı bir hedef kitleye hitap etmesi sebebiyle, konusu çok tuhaf ya da tam olarak ne olduğu anlaşılamayan eserlerden de uzak durulması tavsiye ediliyor.

İngiltere’de, 2003 yılında The Fine Art Trade Guild’in kendi yayını Art Business Today tarafından gerçekleştirilen ve 800 sanat galerisinin katıldığı anket çalışmasına göre, sanat eserlerinde en çok satan konular şu şekilde sıralanıyor;

1. Geleneksel manzaralar 2. Yerel görünümler 3. Modern ya da yarı soyut manzaralar 4. Soyut çalışmalar 5. Köpekler 6. Figür çalışmaları (çıplaklık içerenler hariç) 7. Deniz manzaraları, liman ya da kumsaldan görünümler 8. Doğadan, vahşi yaşamdan manzaralar 9. Empresyonist çalışmalar 10. Nü çalışmalar

Peki anketlere göre, sanat yatırımcılarının tercihleri bu yönde iken, en çok hangi sanat eserleri para ediyor?

Dünyada en çok satan sanat eserleri sıralamasına bakıldığında, listenin başında 149.7 milyon dolarla, 2006 yılında çok zengin bir işadamının, Meksikalı bir finançıya sattığı, Jackson Pollock’un soyut çalışması yer alıyor. 2007 yılında en pahalı satılan tablo ise, 71,7 milyon dolarla Andy Warhol’a ait. 2007 yılının müzayede sonuçlarında, ilk 10 eserden 6’sının savaş sonrası dönemin ressamlarına ait olması, çağdaş sanata olan ilginin arttığının da bir göstergesi olarak kabul ediliyor.

Sanat eserlerinde fiyatlar böyleyken, sanatın çok pahalılaştığını düşünen sanatçılar da var. Bunlardan birisi, İngiliz sanatçı Damien Hirst. Böyle bir açıklamada bulunması oldukça ilginç, çünkü kendisi, “multimilyon pound’luk eserleriyle, müzayedelerin “yaşayan en pahalı sanatçısı” olma yolunda ilerleyen bir sanatçı ve geçtiğimiz Eylül ayında bir eseri, 111 milyon pound’a (yaklaşık olarak 198 milyon dolar) alıcı bularak, ”tek sanatçılı müzayedelerde” bir rekor kırmış.

Dolayısıyla “en”lere bakıldığında, anket çalışmasının sonuçlarının geçerli olduğunu söylemek pek mümkün değil. Bir bakıma, sanat galerilerinden sanatçılara bir gönderme ya da sanatçıların üretecekleri alanları belirleme niteliği de taşıyan anket sonuçlarını, bu sebepten ötürü haliyle, tiye alan sanatçılar da olmuş.

Anketin 2007 yılı sonuçları da yukarıdaki sıralamadan pek farklılık göstermemekle beraber, çok yüksek meblağların uçuştuğu sanat yatırımcılığı alanında tartışılan yeni bir konu ise, artık sanat galerilerine ihtiyaç olup olmadığı. Ey internet, sen nelere kadirsin?..

Editörün notu: Yazının biraz daha geniş hali için bkz. http://www.karagozed...