Bugünkü Cumhuriyet kitapta Bâki Ayhan T., Ömer Erdem'in "Kireç" kitabıyla ilgili bir yazı yazmış. Ömer Erdem'in ardından TRT 2-Okudukça'nın yine "eskisi gibi" olmasından filan söz ettikten sonra Ömer Erdem şiirindeki (ilk kitabına göre) farklılıklara değiniyor.
"Peki, farklılık dediğimiz şey ne? Farklılık, şairin görselliğe olan yoğun eğiliminden kaynaklanıyor. Buradaki görsellik, somut/görsel şiir anlamında değil; imgelerin görselleşmesi , metafiziğin esrarlı dehlizlerinden değil de hayatın görsel ayrıntılarından imge devşirilmesi anlamında. 1990'larda yazdığı şiirlerde, hatta 2006 tarihli "Evvel"de metafizik algıyı önceleyen Erdem'in son kitabı "Kireç"te görsel imgeler daha bir öne çıkıyor: "Bardakların ağzına vururduk kaşıkla" (s.37); "Müzelere koysalar bizi yanımıza not düşseler" (s.45) "Şeftali tüyleri gibi yumuşak kadınlara/kahvesini yudumlarken iştah kabartacak" (s.64); "kirli çamaşırları katlarken" (s.68)
Tahminen şairin yaşantısında farklılaşan tarafların yönlendirmesinden ve kuvvetle muhtemeldir ki günümüz dünyasında görselliğin tuttuğu yerin yadsınamaz bir biçimde şiire girmesinden söz etmek gerekiyor. Kireç'teki bu durumu farkettiğimde, sayfaları çevirirken Oscar Wilde'ın şu sözünü hatırladım sık sık: Dünyanın gizemi, görünendedir." Peki, bu yoğun görselliğin ardında metafizik boyut yok mu? Bazı şiirlerde var; ama şairin öncelediği daha çok hayat, yaşanan hayat gibi geldi bana. Burada: Dünyaya açılma, dünyayı görme, varlığı bir de somut-görsel yanlarıyla kavrama söz konusu. Dediğim gibi, bazı şiirlerde şair fiziğin ötesine, duygulara da bakıyor: "Dostlar süpürsün beni/ömrün gölgeliği şu taşlıktan/ ah öfkeden bir türlü kurtulamadım." (s. 31 )
Yorumlar
yorum
Puanlar: 26
‘yukarı’ dedin
"1'in kare köküne geri dönersek eğer..." diyor yani Baki Ayhan? İmge'nin görselleşmesi ne demektir merak ededuralım, zaten motive edilmiş ve simge/sembol düzeyine çıkartılmaya çalışılmış bir şeyi, bir imgeyi, nasıl görselleştirebiliriz sorusunu soralım (örneğin; "tarihten kopmuş yaprakları sığaya çeken hançer" /ismet özel).
Aşırı yorum olduğunu
Puanlar: 32
‘yukarı’ dedin
Aşırı yorum olduğunu düşünüyorum söylenenlerin... Yoksa "kirli çamaşırları katlarken" dizesinde mesela nasıl bir görsel imgeden söz ediliyor, anlamak güç. Şiirin gözümüzün önüne birtakım fotoğraflar getirmesi mi (kirli çamaşırların katlanışı gibi mesela) onu önce imge sonra görselleşen imge ya da görsel imge yapan... ... Bu arada Ömer Erdem'le bir söyleşi yapılmış... Rastgele sorulara rastgele cevaplar gibi duruyor... ... ... Hemen burayla ilintili, son kitabınız Kireç’te “Bağdat” şiirine gelsek… Başlık Bağdat ve devamında vokallerin nerdeyse hiç yer almadığı bir metin? Kelimelere vurulamayan şey ne? Ö. E.- Birkaç yerde söyledim. Bu şiir hakkında konuşmam. Her şey çok açık bence.
Bu durum bana Kur’an-ı Kerim’de bazı surelerin anlamlandırılamayan harflerle başlamasını çağrıştırdı… Ö. E. Bakın bu bir sonuç. Alabildiğine özgürsünüz bu yıkım karşısında. Erdem bazen susmaktır.
Grameri hırpaladığınızı görüyorum, imlalarla, harf tekrarlarıyla… Bu durum şiirin söylediğine nasıl bir katkı sağlıyor? Ö. E.- Bunu düşünmek benim işim değil. Dilde her şey mümkündür. Dilin yaratıcılığı bitmez ki… .... Başağrımızın, şiirlerinizde geçen Bağdat’la, Üsküdar’la, Kahire ile, İstanbul’la kurulmuş olan medeniyetin bir başağrısı olduğu muhakkak. Peki burada aspirin görevi görebilecek mi şiir? Ö. E.- Haydi canım, kim demiş şiirin aspirin olduğunu. Ateşli adamın karda, yola çıkıp yürümesi içindir şiir, sıcak odada, yorganın altında uyuması için değil. ... Son olarak söylemek istediğiniz bir şey varsa… Ö. E - Gençler çürük elmalardan uzak dursun.
söyleşinin tamamı
şairler, mesaj vermekten
Puanlar: 12
‘yukarı’ dedin
şairler, mesaj vermekten vazgeçsinler artık. o yorumlanamaz, bu yoruma açık derken, son sözleri "çürük elmalardan uzak durun" olmuş. bu ne demek? bu da mı yoruma açık? siz bir düzgün laf edemiyor musunuz mikrofon görünce? illa şiir-içi, mesleki araz türünden mesaj veriyorsunuz? çürük elmalar kimmiş, yorgan altından mesaj vermeseniz?